(Yaşamı, eserleri ve felsefesi)m
Acıların büyük bir kısmı insanın kendisinden gelir. Değişik eğilimler, aşırı istekler, değişik inançlar yıkım getirmiş ve getirmektedir. Hepsi bilgisizlikten ve bilim yokluğundan oluşur. Üstelik bilgisizler de aynı şekilde insan soyuna yüklenen acılarla karşılaşır ve başkalarını da sürüklerler. Bizi yakındıran ve yardıma çağırtan kendi kötülüklerimizdir. Tanrı'nın iyiliğinden kuşkulanan kördür. Tanrı'nın cömertliği ve iyiliği tüm yaratıklarda kendini gösterir. Fakat amaçların amacı Tanrı'nın istemindedir ve bunun kuralları aklımızı aşar. Maimonides felsefeyi kuramsal ve uygulamalı bilim olarak ikiye ayırır: Birincisi; mantığı, matematiği ve fizikötesini kapsar. Diğeri de insanın kendisini yönetmesini, aile, toplum ve siyasal yaşamını ilgilendirir. Ana amaç, düşüncelerin kazanılması ve insanın ruhunun en yüksek yeteneklerinin devinime dönüşmesidir. Buyrukların amacı, birey olarak değişik olan insanoğlunu toplumsallaştırmaktır. Maimonides, Tevrat'taki buyrukları sınıflandırır ve gizlerini de detaylandırır. "More Nevuhim" adlı eserinin üçüncü cildi, bilimsel ahlak, toplumbilim ve eğitim için çok önemli bir kaynak oluşturur. Musevi dininin temel amaçları arasında; insanları putatapıcılıktan ve boş inançlardan uzaklaştırmak; insanı eğitmek ve aşırı isteklerine gem vurmasını sağlayarak onun diğer canlılardan üstün özelliğini vurgulamak; insana Tanrı ve yetkinliğini öğreten yasaları (Tevrat'ta) sunmak... bulunur. Bu son yetkinliğine ulaşmak herkese kısmet olmaz. Aslında çeşitli yetkinlikler arasında en önemlisi gerçek insan yetkinliğidir. Bu da, bizlere fizikötesi konularda sağlam düşünceler verebilen şeyleri anlamamızı sağlayacak erdemleri kazanmaktır. Bu alanda kişi önce matematik ve mantığı öğrenmeli, fizik ve fizikötesini etüt etmelidir. Bu şekilde somut varlıklardan kurtulur ve Tanrı'yı tanımanın en yüksek noktasına ulaşır. Maimonides'in yapıtları eski çağlar ve Araplar'ın bilim tarihleri için tükenmeyen bir kaynak oluşturmuştur. Ayrıca "Sirag" ve "Yadha Hazakah" adlı yapıtları ile Talmud daha iyi anlaşılmıştır. Yapıtları, Yahudi düşüncesi için sonsuz bir kaynak olmuştur. "Kaybolmuşların Rehberi", skolastik felsefede olduğu kadar Rönesans'ın önemli eserlerine de yansımıştır. "Rehber", yüzyıllarca Yahudi düşüncesinin merkezi olmuştur. Spinoza ve Mendelsshon, değişik sonuçlara varmışlarsa da, Maimonides felsefesinden esinlenmişlerdir. Maimonides'in ölümünden sonra Yahudiler'in arasında da İspanya ve Fransa'da Maimonides'in Rasyonalizmi'ni kabul etmeyen aşırı dindar saflar oluşmuştur. Ayrıca Hıristiyanlar 1233'te "Rehber"i Paris'te âlenen yakmışlardır.
Fakat Maimonides'in Hıristiyanlığa etkisi süregelmiştir. Dominiken Rahip Vincent de Beauvais (1194-1264) dahi, yapıtlarında More Nevuhim'in etkisinde kalmıştır. Keza St. Thomas d'Aquin ve 15. ve 16. yüzyıllarda ünlü düşünür Leibnitz de, Maimonides'in taraftarı olmuşlardır. Maimonides'in; “seçkin insanın oluşumuna hizmeti, insanlığın nedeni olarak” saptayan felsefesinin yarattığı özgünlük, Hasidik akımın da temelidir.
devam edecek....
Kaynakça: "Yahudilik Ansiklopedisi", Cilt I, II, III Yusuf Besalel
